تاریخچه چاپ

قبل از پیدایش هر نوع چاپ و شاید زبان، انسان ها از طریق ایجاد اشکال متفاوت بر روی دیوار غارها با یکدیگر ارتباط برقرار می کردند که با شکل گیری زبان، حکاکی ها تنها برای سرگرمی صورت می گرفت.

 تاریخچه چاپ و پیدایش آن را می توان به هزاران سال قبل از میلاد نسبت داد که بر روی خشت های گل رس مهر می زدند.
در سال های 1051 میلادی در چین، استفاده از حروف قابل انتقال نیز رواج یافت. پی شینگ کسی بود که با استفاده از گل رس چاپ را به صورت ابتدایی انجام می داد.

پس از آن بود که گوتنبرگ در سال 1440 میلادی به فکر یک شیوه جدید برای چاپ افتاد که حروف قابل انتقال را اختراع كرد و برای هر يك از حروف الفبا يك حرف جداگانه به كار می برد.

اگر چه قبل از گوتنبرگ حروف متحرك را چينی ها اختراع كردند اما او توانست با استفاده از آلياژ مناسب برای ريخته گری حروف را از سرب و آنتی موآن به دست آورد و سپس نسبت هر يك از اين دو فلز را طوری انتخاب کرد كه حروف بيش از حد سخت و نرم نباشند.

در نهایت گوتنبرگ یک جوهر چاپ را کشف و عمل چاپ را ميسر و اجرايی نمود.

اما چیزی که استفاده از دستگاه چاپ گوتنبرگ را دشوار می ساخت، هزینه های بالای آن بود که موجب شد تا دستگاه دیگری جایگزین آن شود. به طوری که 300 سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، آلوئیس زنه فلدر، چاپ سنگی یا لیتو گرافی را در سال 1796 میلادی اختراع کرد.

 این دستگاه قابلیت چاپ متن و تصویر را داشت و برای چاپ حدود 750 نسخه مناسب بود.

تاریخچه چاپ در ایران

شاید بتوان تاریخچه چاپ در ایران را به پنج قرن قبل از میلاد نسبت داد. در این دوران که مصادف با حکومت هخامنشیان بود، از چاپ برای مهرهای سلطنتی به منظور تأیید احکام و فرمان های حکومتی، استفاده می شد.

 واژه چاپ به صورت تخصصی در اواخر قرن هفتم هجری وارد زبان فارسی شد. در آن زمان که مصادف با حکومت مغولان در ایران بود، پول های کاغذی که به آن چاو گفته می شد با یک دستگاه چاپ می شد. این دستگاه چاپ بر اساس پِرِس و حکاکی روی چرم استوار بود.

اولین چاپخانه ای که در ایران تأسیس گردید، مربوط به دوران صفویان در شهر جلفای اصفهان می باشد. این چاپخانه دعاهای مسیحیان را چاپ می کرد.

براساس گزارشات از چند جهان گرد خارجی، در دوره نادرشاه افشار، جزوه های به لاتین و عربی چاپ می شد.

پیدایش صنعت چاپ در ایران به دوره ولایتعهدی عباس میرزا بر می گردد که اولین چاپخانه صنعتی در ایران را تأسیس نمود.

هدف وی از راه اندازی چنین صنعتی، تعلیم سپاه برای مقابله با نیروهای روس بود. عباس میرزا نبود اطلاعات و به ویژه کتاب را عامل اصلی عقب ماندگی ایران به شمار آورد و صنعت چاپ را راهی برای هموارسازی پیشرفت و آبادانی کشور می دانست.
چاپخانه هایی که در این دوران تأسیس شدند به نشر روزنامه و کتاب های آگاهی دهنده اختصاص یافت که به روش سربی صورت می گرفت.
در روش چاپ سربی کاغذ روی صفحه ای متشکل از حروف برجسته سربی قرار می گرفت که به مرکب فشرده آغشته و بر اثر فشار، حروف بر روی صفحه کاغذ حک می شد.

در حال حاضر صنعت چاپ ایران متناسب و هماهنگ با استانداردهای جهانی پیش می رود و برخورداری از دستگاه های پیشرفته چاپ از جمله ویژگی های آن می باشد.