آشنایی با چاپ روی فلز و بسته بندی های فلزی

8 تیر 1399

صنعت بسته بندی یکی از مهم ترین صنایع می باشد که علاوه بر رعایت نکات بهداشتی در آن باید ظاهر بسته بندی نیز زیبا باشد تا محصول مورد نظر، مشتریان هدف را بتواند جذب کند. امروزه در بخش مواد غذایی تولیدات قوطی های فلزی امر بسیار مهمی می باشد. نکته قابل توجه این است که پس از تولید قوطی بتوانیم آن را با رنگ آمیزی و طرح های جذاب تزیین نماییم. در این مقاله قصد داریم تا شما را با فرآیند چاپ روی فلز و  قوطی های فلزی آشنا سازیم. برای چاپ روی بسته بندی های فلزی از پلیت های فلزی استفاده می شود که اکثر آن ها وارداتی می باشند. ورق های استفاده شده در این صنعت بیشتر از جنس آلمینیوم می باشد، اگرچه در گذشته ورق های مسی نیز مورد استفاده قرار گرفته می شد. مراحل تولید این نوع بسته بندی به مراحل پیش از چاپ، لاک زنی، چاپ و پس از چاپ تقسیم می شود. در ادامه این مقاله به شرح این مراحل می پردازیم.

                                                                                                                        

مراحل پیش از چاپ

 چاپ روی ورق های فلزی (تین پلیت) به روش افست انجام می گیرد. لازم به ذکر می باشد که چاپ افست روی ورق های فلزی مانند چاپ افست روی ورق های کاغذی می باشد. در واقع قبل از شروع فرآیند چاپ باید زینک آن در لیتوگرافی تهیه شود. در مورد چاپ افست در آشنایی با چاپ دیجیتال به صورت مختصر به این موضوع پرداخته شده است. ساختار ماشین چاپ افست ورق های فلزی مانند ساختار ماشین چاپ افست ورق های کاغذی می باشد. ساختار ماشین های چاپ به این صورت می باشد که برای اشغال کمتری از فضای محیط و طولانی نشدن طول ماشین چاپ، سیلندرها به صورت مورب و بالا پایین قرار می گیرند. بسته به مقدار گرماژ ورق طول ماشین چاپ متفاوت می باشد. در ماشین های چاپ افست ورق های فلزی، سیلندرها به صورت مستقیم قرار می گیرند و ماشین طول بیش تری دارد. در واقع حرکت ورق های فلزی به صورت مستقیم می باشد. این در حالی است که در چاپ ورق های کاغذی، ورق ها به میزان کمی به دور سیلندر می چرخند. یکی دیگر از تفاوت های چاپ افست ورق های کاغذی و چاپ افست ورق های فلزی نحوه ی خشک کردن آنها می باشد. در چاپ افست کاغذی خشک شدن مرکب با گذشت زمان صورت می گیرد. این در حالی می باشد که خشک کردن مرکب در چاپ ورق های فلزی با استفاده از حرارت دادن و پختن ورق فلزی در زمان مشخص می باشد.

 

 مرحله لاک زنی

 یکی از مراحل بسیار مهم در تولید قوطی های فلزی مرحله لاک زنی می باشد. لاک به طور معمول در داخل کشور تهیه می شود و نیاز چندانی به واردات آن نمی باشد. لاک زدن به این منظور انجام می شود که یک پوشش روی بدنه داخلی قوطی فلزی ایجاد می شود تا از فاسد شدن محتوای داخل قوطی جلوگیری شود. در مرحله لاک زنی بدنه داخلی قوطی را با لاک می پوشانند که بسته به نوع نیاز تعداد دفعات لاک زنی متفاوت می باشد. برای مثال برای بسته بندی مواد صنعتی معمولا بدنه داخلی را یک بار لاک می زنند. این در حالی است که برای قوطی های حاوی مواد غذایی، بدنه داخلی را حتی دو بار هم لاک می زنند و این امر به این دلیل می باشد که اگر تنها یک نقطه کوچک از بدنه داخلی با لاک پوشانده نشده باشد، قوطی فلزی از همان یک نقطه دچار اکسیداسیون می شود و در نهایت منجر به فاسد شدن مواد غذایی می گردد.

لازم به ذکر می باشد که برای لاک زنی هر محصول باید یک سیلندر لا ستیکی به ابعاد، اندازه ورق، لبه کار و مارجین مناسب و مطابق نقشه آن کار تهیه شود. پس از مرحله لاک زنی ورق ها باید داخل کوره قرار گیرند تا فرآیند پخت انجام گیرد. هر کدام از انواع لاک ها دستورالعمل خاص خودشان را دارند. به این معنی که اگر لاک در دما و زمان مخصوص به خود پخت نشود از سطح ورق کنده می شود یا می سوزند و خاصیت خود را از دست می دهند. یکی از موارد مورد ذکر تفاوت لاک و کوتینگ(لایه نشانی) می باشد. لاک زدن به منظور جلوگیری از فاسد شدن محتوای قوطی و روی بدنه داخلی قوطی انجام می پذیرد. این در حالی می باشد که کوتینگ روی بدنه خارجی و برای بهبود کیفیت چاپ روی آن صورت می گیرد.

 

 مرحله چاپ

ورقه های فلزی قبل از شروع مرحله چاپ باید با روش های متفاوت چربی زدایی شده تا روی آنها آلودگی وجود نداشته باشد و مانع از کاهش کیفیت چاپ نشوند. سپس باید بار الکتریکی ساکن در آن ها با روش تخلیه الکتریکی خارج شود. پس از آن باید با کنترل رطوبت هوا از اکسید شدن ورق ها جلوگیری کرد. پس از انجام دادن این موارد و آماده کردن محیط، ورق های فلزی برای چاپ آماده می باشند و فرآیند چاپ آغاز می گردد. پس از انجام مراحل آماده سازی پلیت و ورق چاپی، ورق های فلزی با سیستم مک و باد از روی سینی بلند شده و به ماشین چاپ تغذیه می شوند. ماشین های چاپ متداول به طور عمده دو رنگ هستند و اگر کاری چهار رنگ باشد، ابتدا دو رنگ اولیه چاپ شده و قبل از چاپ دو رنگ بعدی ورق فلزی در کوره قرار می گیرد تا خوب پخته شود و مرکب روی فلز تثبیت شود.

در مرحله چاپ انتخاب نوع مرکب و ترکیب آن بسیار امر مهمی می باشد. زیرا پس از پخت تغییر زیادی در رنگ چاپی به وجود ِمی آید که اگر در مورد نوع مرکب و دستورالعمل ترکیب آن اطلاع داشته باشیم می توانیم رنگ دلخواه را به دست بیاوریم. به همین دلیل داشتن دستورالعمل و اطلاعات مرکب از مهم ترین قسمت ها در مرحله چاپ می باشد. بعد از چاپ آخرین رنگ، روی ورق ورنی زده می شود. عملیات ورنی زنی با همان سیلندری که مخصوص چاپ است، انجام می گیرد. به این شکل که به همان اندازه ای که می خواهیم ورنی روی ورق فلزی بخورد لاستیک مورد نظر بریده خواهد شد.

 

مراحل پس از چاپ

پس از پایان مرحله چاپ و کنترل دقیق ورق های فلزی چاپ شده، ورق ها باید داخل کوره قرار گیرند تا رنگ آن ها کاملا تثبیت شود. خط تولید به دو صورت پیوسته و مستقل وجود دارد. به این معنی که خط چاپ، ورنی و کوره می توانند به صورت پشت سر هم و پیوسته باشند یا اینکه به صورت جدا و مستقل از یکدیگر کار کنند. در حالت مستقل سرعت خط تولید کاهش پیدا می کند. 

طول کوره های پخت معمولی بین 26 الی 33 متر می باشد. در طول کوره زنجیری تعبیه شده است که ورق های فلزی را در طول آن به جریان در می آورد. در این مرحله این امر بسیار مهم می باشد که ورق های فلزی روی یکدیگر قرار نگیرند، چرا که به دلیل خیس بودن روی هم خراشیده می شوند و باعث آسیب دیدن ورق های فلزی می شوند. حرکت ورق های فلزی در طول کوره به صورت کاملا اتوماتیک می باشد و سرعت حرکت آن ها باید متناسب با سرعت چاپ باشد. اگر سرعت حرکت در کوره زیاد باشد، ورق ها خوب پخته نمی شوند و رنگ روی آنها نیز به خوبی تثبیت نمی شوند. همچنین دمای داخل کوره باید به صورت مرتب کنترل شود تا باعث از بین رفتن لاک و رنگ چاپی روی ورق فلزی نگردد. این در حالی است که اگر سرعت حرکت کم باشد و ورق های فلزی زمان بیش تری را داخل کوره باشند احتمال سوختن ورق وجود دارد. در طول کوره، دما باید کاملا یکسان باشد و همچنین ورق ها نباید به صورت مسقیم توسط مشعل ها پخته شوند، زیرا این امر موجب سوزانده شدن و از بین رفتن ورق های کاغذی می شود. به همین دلیل این فرآیند به صورت غیر مستقیم و با استفاده از دیگ های مخصوص انجام می گیرد. داخل کوره معمولا دو یا سه مشعل گازی وجود دارد که به صورت مستقیم به یک مخزن بزرگ حرارت را منتقل می کنند و سپس توسط خازن های مخصوص به ورق های فلزی منتقل می شوند. پس از عبور ورقه های فلزی در طول کوره، دو هواکش بزرگ به منظور خنک کردن ورق های فلزی و برگرداندن آنها به دمای متعادل، در انتهای کوره وجود دارد. در غیر این صورت ورق ها به دلیل بیش ازحد داغ بودن به هم می چسبند. پس از عبور ورق از کوره و شروع مراحل تکمیلی کار، ورق های چاپ شده، در قسمت قوطی سازی قیچی می شوند و از روی خط تا، خم شده و شکل نهایی قوطی را به خود می گیرند.